Vandaag schijnzelfstandigheid zzp voorkomen

Nederland telt ca. 1,2 miljoen zzp’ers op de arbeidsmarkt. Het werken met deze
zzp’ers is op dit moment risicovol. Dit komt onder meer doordat een grote groep
zzp’ers zijn gekwalificeerd als opdrachtnemers, maar volgens de wet- en regelgeving
in dienstbetrekking zijn bij de opdrachtgever. Dit wordt schijnzelfstandigheid genoemd.

Om het werken met en als zzp’ers te herstellen, is door de regering ervoor gekozen om het handhavingsmoratorium op te heffen. Dit betekent dat de Belastingdienst voortaan gemakkelijker belastingaangiften mag corrigeren en boetes mag opleggen. Het kunnen identificeren van de knelpunten en mogelijkheden met betrekking tot arbeidsrelaties is daardoor van groot belang. Hierdoor rijst de vraag waarop de Belastingdienst zal toetsen om tot een correctie en/of boete over te kunnen gaan.

Onjuiste arbeidsrelatie

Het is op verschillende manieren mogelijk om diensten door een ander te laten verrichten, oftewel om een arbeidsrelatie aan te gaan. Denk daarbij aan de arbeidsovereenkomst of een overeenkomst tot opdracht. Een zzp’er werkt op basis van een overeenkomst tot opdracht en een werknemer op basis van een arbeidsovereenkomst. Schijnzelfstandigheid houdt in de onjuiste kwalificatie van de arbeidsrelatie. Dus dat de overeenkomst van opdracht eigenlijk een arbeidsovereenkomst is. Het hebben van een overeenkomst van opdracht kan voordeliger zijn dan een arbeidsovereenkomst, doordat de opdrachtgever geen loonbelasting hoeft in te houden, geen werkgeversbijdrage hoeft te betalen en niet vastzit aan personeel met vaste contracten. De voorkeur kan daardoor uitgaan naar een overeenkomst tot opdracht.

Wanneer schijnzelfstandigheid?

Schijnzelfstandigheid ontstaat dus wanneer de overeenkomst van de zzp’er onjuist is gekwalificeerd. Daarom is het belangrijk om in te kunnen zien wanneer er sprake is van een arbeidsovereenkomst dan wel een overeenkomst tot opdracht. Van een arbeidsovereenkomst is sprake indien:

• de verplichting bestaat het werk persoonlijk te verrichten;
• daar loon tegenover staat; en
• er sprake is van een gezagsverhouding.

Of er sprake is van schijnzelfstandigheid, is afhankelijk van alle feiten en omstandigheden. Dus niet alleen wat er is overeengekomen. Ook verdient de opmerking dat bij het aangaan van een overeenkomst de titel of intentie van partijen niet van belang is. Voor de beoordeling of er sprake is van een schijnzelfstandigheid, dienen volgens het Deliveroo-arrest de volgende indicaties in acht te worden genomen:

• aard en duur van de werkzaamheden;
• de wijze waarop de werkzaamheden en werktijden worden bepaald;
• inbedding van het werk en de zzp’er in de organisatie;
• bedrijfsvoering van diegene voor wie de werkzaamheden worden verricht;
• het bestaan van een verplichting het werk persoonlijk uit te voeren;
• de wijze van totstandkoming van de overeenkomst;
• wijze waarop beloning wordt bepaald en uitgekeerd;
• hoogte van de beloning;
• het lopen van commerciële risico door de zzp’er;
• de ondernemershandelingen van de zzp’er (verwerven van reputatie, acquisitie, fiscale behandeling, aantal opdrachtgevers, duur per opdracht).

Gevolgen schijnzelfstandigheid

Wanneer de Belastingdienst heeft geconstateerd dat de arbeidsrelatie van de zzp’er onjuist is gekwalificeerd, kan de Belastingdienst daarentegen optreden. De gevolgen zijn afhankelijk van tegen wie de Belastingdienst optreedt.

Indien dat de opdrachtgever is, dan zal in eerste instantie correcties opgelegd worden. De correcties houden in dat de opdrachtgever de niet afgedragen loonbelastingen en premie volksverzekeringen voortaan wel dient af te dragen. De kosten van de opdrachtgever zal hierdoor oplopen. In een interne memo van de Belastingdienst staat beschreven dat de opdrachtgever een hersteltermijn geboden zal krijgen om eventuele aanwijzingen van de Belastingdienst op te volgen. Op die manier kan de opdrachtgever naheffingsaanslagen en boetes voorkomen. De Belastingdienst kan na constatering van de onjuiste arbeidsrelatie de opdrachtgever ook aanwijzen om de zaken op orde te krijgen. Dus om ervoor te zorgen dat de zzp’ers voortaan op de juiste manier kunnen doorgaan als zzp’ers.

De gevolgen voor de zzp’er hangt af van de omstandigheden van de zzp’er. In eerste instantie zal de openstaande belastingaanslagen van de inkomstenbelasting worden gecorrigeerd. Dus de belastingaanslagen die nog niet definitief zijn vastgesteld door de Belastingdienst. De correcties hebben betrekking op het onterecht in aanmerking nemen van de belastingkortingen die zzp’ers genieten. Voorbeelden daarvan zijn de zelfstandigenaftrek en de MKB-winstvrijstelling. Na die correcties dienen de zzp’ers dus de te weinig geheven inkomstenbelasting terug te betalen. Vervolgens zal worden gekeken of de zzp’ers ondernemers zijn voor de omzetbelasting. Indien dat niet het geval is, dan zal de zzp’er voortaan geen aangifte omzetbelasting meer hoeven doen, maar zal de zzp’er de betaalde omzetbelasting ook niet meer terug kunnen krijgen.

Zachte landing

De opheffing van het handhavingsmoratorium heeft de markt in onrust gebracht. Om tegemoet te komen aan de markt, is ervoor gekozen om de aanpak van schijnzelfstandigheid milder te laten verlopen. Dit zal in eerste instantie worden gedaan door bedrijfsbezoeken te verrichten bij de opdrachtgevers. Indien tijdens dat gesprek aanwijzingen naar voren komen dat de zzp’ers onjuist zijn gekwalificeerd, dan zullen de opdrachtgevers dit op moeten lossen. Dat kan bijvoorbeeld door te voldoen aan de vereisten van een overeenkomst tot opdracht of om de zzp’ers voortaan in loondienst te laten werken. Pas als die aanwijzingen niet opgevolgd worden, zal de Belastingdienst overgaan tot actie.

Modelovereenkomst schijnzelfstandigheid

Modelovereenkomsten zijn afspraken die de arbeidsrelatie tussen opdrachtgever en zzp’er vaststellen, welke door de Belastingdienst kunnen worden of zijn goedgekeurd. Wanneer u een goedgekeurde modelovereenkomst hebt en u zich aan de voorwaarden houdt, kan de Belastingdienst de arbeidsrelatie niet wijzigen. Daardoor zullen partijen geen correcties en boetes ontvangen. Sinds 6 september 2024 worden er geen modelovereenkomsten meer goedgekeurd door de Belastingdienst. Alle goedgekeurde modelovereenkomsten die geldig waren op 6 september 2024 worden verlengd tot 31 december 2029.

Hulp bij schijnzelfstandigheid

Geconcludeerd kan worden dat de overeenkomst en het opvolgen daarvan bepaalt of er wel of geen sprake is van schijnzelfstandigheid. Het opstellen van de juiste overeenkomst is maatwerk. Indien u door wilt blijven werken met zzp’ers, dan heeft u de juiste overeenkomst nodig. Dit biedt zekerheid en beperkt fiscale risico’s. Wilt u een juiste overeenkomst laten opstellen door een fiscaal jurist? Neem hiervoor vrijblijvend contact op door te mailen naar info@bretax.nl of te bellen naar +31 6 87 123 878.